Als iemand een dwarslaesie oploopt, volgt er vaak een intensief traject in een revalidatiecentrum. Maar daarna houdt de revalidatiezorg al snel op. ‘Dat kan anders’, dachten fysiotherapeuten Rogier Broeksteeg en Bas Roovers. Ze ontwikkelden een zorgpad
waarin de revalidatiezorg van de tweede lijn naadloos overgaat in die van de eerste lijn.
Ze werken nu zo’n vier jaar samen, tweedelijns fysiotherapeut Rogier Broeksteeg van Rijndam Revalidatie in Rotterdam en eerstelijns fysiotherapeut Bas Roovers van Fysiotherapie Heusdenhout in Breda. Wanneer de revalidatie van dwarslaesiepatiënten bij Rijndam is afgerond, neemt Fysiotherapie Heusdenhout het over. Het klinkt zo logisch, maar dat is het meestal niet. Rogier: ‘Een dwarslaesiepatiënt komt vaak bij ons terecht zodra hij medisch stabiel is. Hier trainen we met de patiënt zijn kracht en conditie en gaan we met andere vaardigheden aan de slag, zoals leren staan of lopen. Als de patiënt eenmaal zelfredzaam genoeg is om naar – een eventueel aangepast – huis te gaan, dragen wij het stokje over aan de eerste lijn. Maar deze heeft vaak niet de specifieke kennis en ervaring om iemand met een dwarslaesie optimaal te begeleiden. En dat is jammer, want er valt
nog zo veel meer uit te halen.’
Het roer om
Uitzondering op de regel is Bas Roovers. Zo’n tien jaar geleden begon hij zich samen met zijn collega Carien te specialiseren in een intensieve behandeling voor mensen met een dwarslaesie. ‘Patiënten gingen zelf op zoek naar plaatsen waar ze lang en intensief therapie konden krijgen en moesten hiervoor vaak uitwijken naar het buitenland. Wij raakten hier door geïnspireerd, zijn zelf ook op werkbezoek in het buitenland geweest en besloten toen het roer om te gooien.’
Leren van elkaar
Rogier en Bas vonden elkaar in hun visie op dwarslaesierevalidatie en sloegen de handen ineen.
Twee jaar lang werkte Rogier naast zijn werk in Rijndam één dag in de week mee bij Fysiotherapie Heusdenhout. ‘Op zo’n dag zag ik patiënten samen met Bas en zijn collega’s en ontwikkelde ik een behandelprogramma plus cursus voor eerstelijns fysiotherapeuten. Een bijzondere periode, waarin we veel van elkaar hebben geleerd. Zo gaf ik Bas bijvoorbeeld mee hoe klachten bij een dwarslaesie met elkaar kunnen samenhangen. Een toename van spasmen kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van blaasproblemen of van een slecht zittend kussen in de rolstoel. Vrij specifieke kennis die
je maar net moet hebben. Anderzijds inspireerde Bas mij met de creativiteit en intensiteit die hij in de fysiooefeningen wist te leggen.’
Nieuw zorgpad
Inmiddels is de samenwerking tussen Rijndam en Fysiotherapie Heusdenhout de praktijk van alledag. ‘Rijndam zorgt voor een overdracht als de patiënt daar klaar is en bij ons verder gaat’ , schetst Bas. ‘In een intake stellen we samen met de patiënt zijn doelen vast. Daarna gaan we met iemand een regulier of intensief traject in, afhankelijk van wat de patiënt wil en kan. Bij een intensief traject komt iemand drie keer in de week anderhalf tot twee uur trainen op kracht, conditie, lopen, transfers, enzovoort. Dit gebeurt deels onder begeleiding en deels zelfstandig. Eventueel schakelen
we ook een dwarslaesiegeschoolde ergotherapeut in van Ergotherapie Breda, die samen met de patiënt bekijkt hoe deze thuis het beste kan functioneren. Na ongeveer twee jaar hebben we meestal een maximum bereikt en wordt de therapie minder intensief en minder frequent. Ook kijken we of de patiënt buiten de gezondheidszorg om kan zorgen dat hij sterk en fit blijft.’
Tijdsbesparing door korte lijnen
met elkaar zo prettig en efficiënt werken. Bas geeft een voorbeeld. ‘Een jongen met een loopbeugel gaf aan dat deze niet meer helemaal goed ondersteunde. Ik had wel een idee welke aanpassing zou kunnen helpen en schakelde via een Teams-vergadering snel met Rogier en de revalidatiearts. Zij stonden achter de aanpassing die ik voorstelde en zo was de loopbeugel in een mum van tijd weer op orde. Was die jongen niet bij mij in de praktijk geweest, dan had hij pas na een consult met de revalidatiearts zijn loopbeugel kunnen laten aanpassen. Nu hebben we veel tijd bespaard.’
Patiënten gingen zelf op zoek naar plaatsen waar ze lang en intensief therapie konden krijgen en moesten hiervoor vaak uitwijken naar het buitenland. Wij raakten hier door geïnspireerd, en besloten toen het roer om te gooien.
Minder risico op complicaties
Misschien belangrijker is nog wel dat de patiënt door de verlengde revalidatie steeds zelfstandiger
en zelfverzekerder wordt. En dat hoeft zich lang niet altijd te vertalen in weer kunnen lopen, legt Rogier uit. ‘Het gaat erom dat we het maximale uit de patiënt weten te halen. Iemand gaat in ieder geval fitter door het leven en loopt minder risico op complicaties. Bas vult aan: ‘Uiteindelijk scheelt dit veel medische zorg, alleen gaat het om langetermijneffecten en die zijn moeilijk in kaart te brengen. Daarom is het lastig zorgverzekeraars hier op korte termijn in mee te krijgen. De investeringen in tijd en geld komen dan ook van onszelf. Wij hopen hierover een keer met de zorgverzekeraar in te gesprek te kunnen.’
Stel de patiënt centraal
Inmiddels zijn er tien in dwarslaesie gespecialiseerde fysiotherapiepraktijken en vier ergotherapiepraktijken in Zuid-West Nederland aangehaakt, vertelt Rogier trots. ‘Eigenlijk gun ik iedere regio in Nederland zo’n geïntegreerd netwerk van praktijken. Al beseffen Bas en ik dat dat niet gemakkelijk is. Het kost veel tijd en energie en je moet elkaar volledig vertrouwen en respecteren, op persoonlijk maar ook op professioneel vlak. Samen moet je consensus bereiken over wat de beste aanpak voor de patiënt is.’ Bas voegt daar nog een advies aan toe. ‘Begin klein, daarna kun je steeds
meer partijen betrekken. Zo werk je toe naar een krachtig netwerk waarin de patiënt het beste tot zijn recht komt. Want uiteindelijk draait het daar om.’
Meer weten over het geïntegreerde zorgpad van Rijndam Revalidatie? Ga naar: rijndam.nl/dwarslaesie
Magazine Revalidatie Vooruit
Om de revalidatie en onze visie op de zorg van morgen beter te profileren en te positioneren hebben we een nieuw magazine gemaakt: Revalidatie Vooruit.
Aan het magazine hebben leden, patiënten, samenwerkingspartners en andere betrokkenen een bijdrage geleverd. Met het magazine willen we onze gezamenlijke bijdrage aan de zorg presenteren. De verschillende onderdelen van het magazine zijn geïnspireerd op de huidige resultaten en op de plannen en best practices uit ons transformatieplan en onze propositie. De artikelen gaan ook over initiatieven en samenwerkingsverbanden die laten zien hoe de zorg verbetert als de schotten verdwijnen. Natuurlijk hebben we ook enkele patiëntenverhalen opgenomen.
We hebben alle verhalen verzameld op een pagina, waar je ook een pdf kunt downloaden of gratis één of enkele exemplaren bestellen.