Drievoudig paralympisch snowboardkampioen Bibian Mentel (47) ziet een lichamelijke beperking als een uitdaging. Ook als kanker dit jaar voor de tiende keer terugkeert en ze daardoor een incomplete dwarslaesie oploopt, geeft ze niet op. Tijdens haar revalidatiebehandeling zoekt ze samen met de behandelaars haar grenzen op. ‘Ik wil altijd het maximale uit mezelf halen.’
‘Regelmatig vragen mensen me hoe het kan dat ik maar door blijf gaan en zo positief blijf. Mijn antwoord: zo zit ik in elkaar. Ik kijk altijd naar de mogelijkheden en naar het moois dat er is. Natuurlijk zijn er momenten dat ik verdrietig of bang ben. Dan huil ik hard bij mijn man en ga ik verder. Mensen vergeten soms ook dat ik al negentien jaar met kanker leef. Hoewel het dit keer anders is. Voor het eerst zit ik in een rolstoel en groeien de tumoren. De kans dat ik dat oude grijze omaatje word, is niet realistisch. Maar ik geef niet op, daarvoor wil ik nog teveel en vind ik het leven te leuk. Als ik ’s morgens wakker word en in de bruine ogen van mijn man kijk en mijn zoon Julian mij een knuffel geeft, ben ik vrolijk en heb ik zin in de dag.’
Haar enorme drive brengt Bibian ver. Als ze in 2002 op haar zevenentwintigste op het punt staat zich te plaatsen voor de Olympische Winterspelen, wordt er botkanker ontdekt. Haar rechteronderbeen moet eraf en ze krijgt een prothese. Tegen de prothesemaker zegt ze dat ze weer wil kunnen snowboarden. Dat is wat ze het liefste doet. ‘Het gevoel van het van een berg afsuizen is magisch en kan niks evenaren.’ Haar prothesemaker twijfelt aan de haalbaarheid. Vier maanden later staat Bibian op haar plank en enkele maanden later wordt ze Nederlands kampioen bij de validen. De jaren erna blijft de ‘Kutkanker’ – zoals ook de titel van een haar boeken luidt – terugkomen. Bibian laat zich er niet door tegenhouden, ondanks de vele operaties en tientallen bestralingen. In 2014 wint ze goud op de Paralympische spelen in Sochi. In 2017 wordt ze voor de zevende keer wereldkampioen. Op de Paralympics in 2018 in Pyeong- Chang wint ze op twee onderdelen goud, acht weken na een zware nekoperatie. Ook wordt ze Paralympisch sporter van het jaar. Op 1 januari 2019 stopt ze als topsporter om meer tijd door te brengen met haar familie. Een maand later is de kanker terug.
‘Heel zuur, want we zouden gaan heliboarden in Canada, een lang gekoesterde wens van Julian. De artsen vonden het onverantwoord, omdat de tumor in mijn onderrug zat.’ Het gezin gaat en Bibian maakt de foto’s vanuit de helikopter. Ondanks de teleurstelling geniet Bibian van de trip. Vlak daarna wordt de tumor verwijderd.
De operatie slaagt, maar Bibian loopt een incomplete dwarslaesie op. Ook na deze tegenslag zit Bibian niet bij de pakken neer. ‘Ik wilde zo snel mogelijk naar De Hoogstraat Revalidatie. Ik kende het uit de periode dat ik er voor mijn prothese kwam. Ze hebben veel expertise en het is dichtbij mijn woonplaats. Drie dagen na mijn operatie kon ik er terecht. Iedereen was aardig en betrokken. Ik vond het prettig om met gelijkgestemden te zijn en dagelijks te kunnen sporten. De weekenden mocht ik naar huis. Op zondag zei ik altijd tegen Edwin: ‘Ik ga weer terug naar mijn sporthotel’.’
Bibian revalideert tweeënhalve maand intern en daarna nog tweeënhalve maand poliklinisch. ‘De behandelaars hielden rekening met mijn sportachtergrond. Door veel te bewegen werd ik uitgedaagd om mijn bovenlijf en benen te versterken. Tijdens een spelletje rolstoelbadminton of –tafeltennis vergat ik hoe zwaar het was wat ik deed. Soms had ik niet eens door dat ik zelfstandig stond.’ Bibians doel is om rolstoelvaardig te worden en hopelijk weer te kunnen lopen, ‘Maar als lopen niet meer lukt, leg ik me daar bij neer. In mijn situatie is het eigenlijk bijzaak. Gelukkig mag ik voor het programma Dancing with the Stars, waar ik vorig jaar – voor mijn dwarslaesie – voor werd gevraagd, meedoen in een rolstoel.’
Bibian gelooft dat het voor iedereen mogelijk is het maximale uit zichzelf te halen. Met haar Mentelity Foundation laat ze jongeren met een uitdaging ervaren dat ze door middel van bewegen veel meer kunnen dan ze denken. Een van de activiteiten zijn de Mentelity Games, een ski- en snowboard evenement waarbij alle deelnemers, ongeacht hun lichamelijke handicap, in vier dagen vanaf de skipiste naar beneden gaan. ‘Ik zie nog die man met een dwarslaesie voor me, die met tranen van geluk, op krukski’s naar beneden kwam. Geweldig! Ik word heel blij als mensen dingen weer kunnen waarvan ze denken dat het onmogelijk is.’
Nadat dit interview plaatsvond, werd bij Bibian voor de elfde keer kanker geconstateerd. Tussen de behandelingen door trainde ze voor het televisieprogramma Dancing with the Stars, waar ze ook aan mee zou doen. De revalidatiearts bekeek samen met Bibian, na de behandelingen in het ziekenhuis, welk revalidatietraject zou worden ingezet.
Bibian Mentel overleed op maandag 29 maart 2021 op 48-jarige leeftijd. Haar Mentelity Foundation blijft doorgaan met het uitdragen van het gedachtengoed van Bibian. De foundation biedt activiteiten voor kinderen en jongeren met een beperking.
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Indrukwekkende illustraties van een behandeltraject
Onderzoek: kan gerichte conditietraining mensen met dwarslaesie fit houden?
Ervaringsdeskundigen als Reda bieden nazorg: ‘Je gids in een nieuwe wereld’
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Advance care planning in de revalidatiegeneeskunde
De eerste praktijkervaringen met de recent ontwikkelde ‘onco carrousel’ in het UMC Utrecht
