‘Een verandering vindt plaats omdat gewone mensen buitengewone dingen doen’, zei oud-president Barack Obama. Revalidatie Magazine brengt een ode aan ‘gewone’ revalidatieprofessionals die buitengewone dingen doen en zo een transformatie tot stand brengen. Van nieuwe therapieën en technologieën tot andere manieren van werken en organiseren. In deel 2 van de verhalenserie De Verandering: eHealth bij Adelante. Oftewel: hoe digitale zorg de revalidatie in Limburg ondersteunt en verbetert.
Het lijkt langer geleden, maar anderhalf jaar terug zat de wereld nog volop in de coronapandemie, de tijd van mondkapjes, 1,5 meter afstand en je handen stukwassen. De tijd ook waarin eHealth – het gebruik van ICT om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren – een enorme vlucht nam. Om het risico op besmetting te minimaliseren, ging wat voorheen fysiek kon, ineens bij voorkeur digitaal. Een gesprek met je arts bijvoorbeeld. De mondkapjes en andere maatregelen zijn nu, postcorona, nog slechts donkere herinneringen. Maar de zegeningen van eHealth waren dusdanig groot dat de digitalisering zich verder heeft doorgezet. Zo ook bij het Limburgse Adelante.
Van redder in nood naar structureel onderdeel
‘Bij Adelante willen we onder alle omstandigheden de best mogelijke zorg bieden. Dus ook tijdens de coronapandemie’, vertelt Dennis Linden, fysiotherapeut op de Adelante-locatie in Maastricht. ‘Gelukkig vonden we snel een nieuwe vorm: ons Kenniscentrum kwam met het voorstel om de applicatie Telerevalidatie.nl en het daarbij behorende Oefenportaal uit te proberen. Dat is een elektronische omgeving waarin behandelaren en patiënten samen werken aan het herstel. De revalidant krijgt een eigen account en kan via een app inloggen op diens eigen Oefenportaal-pagina. We waren gelijk enthousiast, want hiermee konden we het aantal fysieke afspraken minimaliseren. Het online portaal moest echter geen oplossing worden voor de korte termijn: dit was een uitgelezen kans om eHealth structureel onderdeel uit te laten maken van onze revalidatie en de inzet ervan niet meer af te laten hangen van toeval en persoonlijke willekeur. Dat past bij Adelante: er heerst hier een innovatieve cultuur.’
de oude, vertrouwde fysieke zorg, gecombineerd met eHealth
Het voorstel om Telerevalidatie.nl uit te proberen viel samen met de komst van Margreet Meems. Als kersverse projectleider eHealth werkte zij onder anderen met Dennis samen om eHealth structureel in te bedden. Modules en behandelsessies werden tegen het licht gehouden om te kijken wat digitaal aangeboden zou kunnen worden. En zo ontstond een nieuw zorgproces dat inmiddels de term ‘blended care’ draagt: de oude, vertrouwde fysieke zorg, gecombineerd met eHealth. Het Oefenportaal speelt hierin nog steeds de hoofdrol. ‘Het is de paraplu voor onze eHealth-toepassingen’, vertelt Margreet. ‘Onze behandelaren zetten hier de informatie en oefeningen klaar voor de revalidant. Ook vragenlijsten afnemen en beeldbellen gebeuren via het Portaal. Daar komt in de toekomst nog meer bij: we richten het Portaal steeds verder in met toepassingen die onze behandelaren nodig hebben om hun werk te doen. Daarnaast willen we waar mogelijk systemen integreren, zodat straks voor de zorgprofessional en de revalidant alles op één plek te vinden is.’
Motiverend
Eén van de eerste revalidanten die gebruikmaakten van het Oefenportaal is Wil Scheffers (62). Hij liep in september 2020 corona op en hield daar langdurig klachten aan over. Voor de benodigde paramedische herstelzorg kwam hij terecht bij Adelante. Wil is nu klaar met revalideren. ‘Zoals het vóór corona was, wordt ’t niet meer’, vertelt hij. ‘Ik kan nog maar gedeeltelijk mijn werk als machinesteller uitvoeren. Maar Adelante heeft me wel flink op weg geholpen. Dat ging vanaf het begin van mijn revalidatie deels in het behandelcentrum en deels online. Dat werkte perfect. Echt prettig om zoveel thuis te kunnen doen. Ik kreeg elke dag via een app een herinnering voor mijn oefeningen. Die stonden dan al klaar op mijn eigen Oefenportaal-pagina, inclusief heldere instructie. Zodra ik een oefening had afgerond, vinkte ik die aan. Daarna verdween de oefening van het scherm. Dat werkt erg motiverend: zo, dat is klaar! Ik denk echt dat eHealth heeft bijgedragen aan mijn herstel.’
Digivaardig
Dennis: ‘Wil bleek prima met deze digitale toepassingen om te kunnen gaan. Dat zal niet bij al onze revalidanten zo zijn. Daarom hebben we een meetinstrument: de Pharos Quickscan. Zodra een revalidant zich aanmeldt voor een eerste consult, kijkt ons polisecretariaat met de Quickscan of deze de benodigde digitale vaardigheid heeft. Blijkt dat zo te zijn, dan krijgt de revalidant blended care, waarbij onze therapeuten overigens wel steeds de mogelijkheid hebben om een behaalde behandeling toch op de oude, fysieke manier te doen als daar een inhoudelijke reden voor is. De best mogelijke zorg – betaalbaar, toegankelijk en kwalitatief – leveren, is en blijft immers het uitgangspunt.’
Digitaal naslagwerk
eHealth is bij Adelante inmiddels niet meer weg te denken als het om die ‘best mogelijke zorg’ gaat. Het aantal mogelijkheden groeit en daarmee ook de meerwaarde. Dennis: ‘Vroeger tekende ik mijn fysio-oefeningen uit op papier. Nu kan ik dat kwalitatief veel beter aanbieden: op het portaal kan de revalidant bij elke oefening een instructiefilm aanklikken. We kunnen gebruikmaken van de filmpjes van Telerevalidatie.nl, maar ook eigen filmpjes uploaden. De notificaties zorgen ervoor dat de revalidant regelmatiger oefent. Die heeft via het portaal een soort digitaal naslagwerk en kan gemakkelijk terugvinden wat hij allemaal al heeft geleerd. Dat is ook voor mij als behandelaar handig: het Oefenportaal en het Elektronisch Patiëntendossier zijn aan elkaar gekoppeld. Met een paar muisklikken heb ik de info die ik nodig heb.’
eHealth maakt het herstelproces voor de revalidant gemakkelijker
Inkijkje
‘eHealth maakt het herstelproces voor de revalidant gemakkelijker’, beaamt Daniëlle Wijnants, de ergotherapeut die revalidant Wil behandelde. ‘Een revalidatieproces kan intensief zijn, zeker als iemand dagbehandeling krijgt en wekelijks meerdere dagdelen hier moet komen. Door bepaalde momenten in de vertrouwde, comfortabele thuisomgeving te kunnen doen, is de therapie minder belastend. Ook als het om het vervoer gaat: als iemand toch al vermoeidheidsklachten heeft, is het fijn als er geen reistijd is. Voor mij heeft eHealth ook allerlei voordelen. Zo heb ik letterlijk een inkijkje in de thuissituatie van de revalidant. Met het beeldbellen kan ik ook gemakkelijker de omgeving erbij betrekken: een naaste kan bij wijze van spreken vanaf diens werk eveneens inbellen en zo toch bij de afspraak aanwezig zijn. Of ik zie hem of haar via mijn scherm bij de revalidant thuis. Ik krijg hierdoor zicht op hoe een partner of andere mantelzorger functioneert in die thuissituatie.’
HoloMoves en andere eHealth-toepassingen
In het gesprek zijn al enkele eHealth-toepassingen de revue gepasseerd. Maar Adelante heeft nog meer slimme digitale oplossingen omarmd. De meest in het oog springende is HoloMoves. ‘Dat is een mixed reality toepassing’, legt Margreet uit. ‘Anders dan bij virtual reality zie je nog wél de werkelijke omgeving door je HoloMoves-bril, maar dan gecombineerd met hologrammen. Je ziet dan bijvoorbeeld allerlei objecten door je eigen huiskamer zweven. HoloMoves heeft specifiek voor de revalidatie spellen ontwikkeld om kinderen en volwassen meer uit te dagen om te bewegen. Daarnaast biedt HoloMoves ook instructiemodules, bijvoorbeeld voor revalidanten met een dwarslaesie. Een pilot bij kinderrevalidatie was succesvol – het werkt erg motiverend bij kinderen, die toch al van de games zijn. We gaan nu kijken of ook volwassen hiermee net wat langer met hun oefeningen door willen gaan.’
Ambassadeurs
De inzet van eHealth vraagt wel de nodige investering van de medewerkers. Sommige onderdelen van het werk moeten immers anders dan voorheen. In het begin was er nog de druk van corona. Maar gelukkig bleken de Adelante-medewerkers ook intrinsiek gemotiveerd om eHealth te omarmen. Naarmate het Oefenportaal groeit, neemt ook hun IT-vaardigheid toe. ‘We werken ook steeds aan een zo hoog mogelijke gebruiksvriendelijkheid’, onderstreept Margreet. ‘Zo kunnen onze medewerkers nu met Face-ID of een vingerafdruk inloggen. Daarnaast kunnen zij altijd beroep doen op onze eHealth-ambassadeurs. Dat zijn medewerkers die een opleiding tot digicoach hebben gehad. Zij brengen hun enthousiasme én hun kennis over.’
Dennis is een van deze ambassadeurs. ‘We moedigen het gebruik van eHealth zo veel mogelijk aan. Daarvoor organiseren we onder meer speed dates. We leggen dan uit wat de ambassadeurs doen en halen bevindingen, wensen en knelpunten op. Verder zijn we ook een soort makelaar. We brengen mensen en afdelingen met elkaar in contact: kijk wat in dat team gebeurt en probeer dat in je eigen team toe te passen. Ook richten we onze blik naar buiten toe – wat gebeurt er in ons land en daarbuiten op eHealthgebied? – en hebben hierover veel contact met andere revalidatiecentra. Tot slot hebben we ook een brugfunctie naar het Adelante-bestuur: we vertellen wat er op de werkvloer gebeurt en vertalen de bestuurlijke kaders naar onze dagelijkse praktijk. Met het bestuur bespreken we ook nieuwe ideeën. De verdere integratie van verschillende systemen bijvoorbeeld. De inzet van sensortechnologie, waarbij onze revalidanten een fitbit krijgen om de bewegingen thuis te registreren. Of de mogelijkheid om via het Oefenportaal ook groepstherapie te houden. Je ziet het: eHealth is definitief geland bij Adelante.’
Auteur
Olaf van Tilburg
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Een app en ondersteuning geven patiënt Rob (73) de regie over de behandeling van ALS
Dit is waarom de Sint Maartenskliniek steeds meer operaties in eigen huis laat uitvoeren
Vogellanden geeft Zwolle en omgeving een gezondheidsboost
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
De inzet van digitale zorgtechnologieën binnen de medisch specialistische revalidatie
Gebruik van e-health bij de revalidatie van patiënten met niet-aangeboren hersenletsel
