De jaarlijkse HandbikeBattle levert niet alleen trotse deelnemers op, door het intensieve trainen voelen ze zich ook fitter en gelukkiger. Onderzoekers willen nu verder nagaan wat fitter worden betekent voor het dagelijks leven.
Het is flink afzien maar ook geweldig om mee te doen, weet Anke Tigchelaar (60). In 2018 reed ze met haar handbike mee tijdens de HandbikeBattle in Oostenrijk. Het parcours van twintig kilometer gaat richting de Kaunertaler gletsjer in Tirol met een hoogteverschil van bijna 900 meter en stijgingspercentages tot 14. Anke, lerarenopleider op de Universiteit Utrecht, was voorheen nooit zo sportief. Tijdens haar revalidatie op de Hoogstraat in Utrecht daagde de sportcoach haar uit om mee te doen. ‘In 2013 ben ik in huis van de trap gevallen. Ik heb nu een hoge dwarslaesie. Alleen mijn schouders en armen doen het nog. Aanvankelijk vond ik het voorstel van de sportcoach helemaal niets, maar uiteindelijk ben ik er toch voor gaan trainen samen met een sportbuddy. Veel met de handbike en daarnaast krachttraining. Ik merkte dat ik fitter en sterker werd. Dat gaf een geweldig gevoel.’
Dat mensen met een lichamelijke beperking fitter worden na training voor en deelname aan de HandbikeBattle, kan Ingrid Kouwijzer bevestigen. Zij is arts en bewegingswetenschapper en bestudeerde de afgelopen jaren het effect van deze fysieke inspanning bij zo’n vierhonderd deelnemers. Daarop promoveerde zij begin dit jaar aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘We hebben bij al die personen voor de start van de training en vlak voor de battle hun fitheid gemeten. Daarbij keken we naar het maximale vermogen en zuurstofopname tijdens een inspanningstest. We zagen na vier tot vijf maanden training een toename in fitheid van 7 tot 16 procent. Verder hebben we iedereen een vragenlijst laten invullen over de kwaliteit van hun leven. Hoe fitter de mensen werden, hoe lekkerder ze in hun vel zaten.’
‘In 2018 deed ik er vijf uur over. Het jaar daarop was ik een uur sneller’
Anke Tigchelaar
Net als Anke deed ook Thijn Buigholt (16) mee aan de Battle en aan het onderzoek van Kouwijzer. Thijn heeft spina bifida (open rug). Lange afstanden lopen is voor hem moeilijk en rennen lukt helemaal niet. Zijn vader Johan legt uit dat Thijn jarenlang fysiotherapie heeft gehad en dat hij als jongetje van acht mocht meedoen aan een handbike-clinic in UMCG Beatrixoord. ‘Hij was enthousiast, maar nog te klein voor zo’n fiets. Een paar jaar later belde Beatrixoord ons met de vraag of Thijn wilde meedoen aan de HandbikeBattle. Dat vonden we natuurlijk erg gaaf. Hij is fanatiek gaan trainen en als dertienjarige was hij de jongste deelnemer. Als trots gezin zijn we uiteraard meegegaan.’ Thijn blikt terug op een prachtige ervaring. ‘Het voorbereiden in een team en natuurlijk de battle zelf, vond ik fantastisch. In 2018 deed ik er vijf uur over en het jaar daarop was ik een uur sneller.’
Tekst loopt door onder afbeelding.
Zowel Thijn als Anke voelen zich een ander mens dankzij het fysiek actieve leven dat zij nu leiden. Thijn traint intensief om na de coronapandemie weer mee te kunnen doen aan de eerstvolgende HandbikeBattle. Johan vindt dat zijn zoon door het handbiken ontzettend is veranderd. ‘Hij heeft veel meer zelfvertrouwen en zijn schoolprestaties vlogen omhoog.’ Thijn: ‘Ik zit nu op de Johan Cruyffschool in Groningen waar ik communicatie studeer. Daar krijg ik alle ruimte om me ook op het handbiken te richten.’ Voor Anke blijft het een eenmalige deelname. ‘Die HandbikeBattle was super maar ik ga niet meer voor die prestatie. Wel fiets ik regelmatig met mijn handbike flinke afstanden en doe ik nog aan krachttraining. Het is prettig om fit en sterk te zijn en in mijn geval ook handig.’
Het voorbereiden in een team vond ik fantastisch
Thijn Buigholt
Ingrid Kouwijzer wilde weten of al die positieve effecten beklijven. Voor de kwaliteit van leven vroeg het onderzoeksteam aan de deelnemers om vier maanden na de battle de vragenlijst opnieuw in te vullen. Die kwaliteit bleek stabiel. Een jaar na de wedstrijd volgde een fitheidstest. Kouwijzer zag dat op dit aspect de score eveneens gelijk bleef met die van vlak voor de race in Oostenrijk. ‘Het hoofddoel van de battle is dat mensen een actievere leefstijl krijgen en die ook volhouden, net zoals Anke en Thijn. De score die we zagen, is een groepsresultaat. Er zijn natuurlijk mensen terug gezakt maar ook mensen die nog fitter zijn geworden. Die laatsten hebben de smaak te pakken.’
Om te achterhalen hoe deelnemers zich voorbereiden op de HandbikeBattle, liet Kouwijzer zestig van hen nauwgezet hun trainingsactiviteiten van begin tot eind bijhouden. Daaruit bleek dat ze gemiddeld drie tot vier keer per week anderhalf uur trainden. Ruim 70 procent van de tijd deden ze dat met de handbike, zo’n 20 procent met krachttraining en de rest met bijvoorbeeld zwemmen, rolstoelrugby en/of -basketbal. Kouwijzer: ‘Met nieuw onderzoek met hartslagmeters willen we de trainingen nog beter in kaart brengen, inclusief eventuele blessures, om te kijken wat een optimaal trainingsschema is. Verder gaan we onderzoeken wat fitter worden betekent voor het dagelijkse leven. Zo willen we erachter komen hoeveel fitter iemand moet worden om bepaalde afstanden binnenshuis in de rolstoel te kunnen overbruggen of bepaalde transfers zonder hulp te kunnen doen, terwijl die persoon daar eerst veel moeite mee had. Fit zijn is erg belangrijk tijdens en na de revalidatie. Ik denk dat verschillende aspecten van de HandbikeBattle hierbij direct toepasbaar zijn in de algemene revalidatie. Vooral trainen in teamverband en werken aan een gemeenschappelijk doel om fit te worden, lijken goed te werken.’
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Ervaringsdeskundigen als Reda bieden nazorg: ‘Je gids in een nieuwe wereld’
‘Voor de eerste keer weer in je neus kunnen peuteren, wat een overwinning.’
Ook waar een wheel is, is een weg
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Advance care planning in de revalidatiegeneeskunde
Anneke Welkamp geselecteerd voor presentatie op ESPRM in Slovenië
