Koen van Zeeland (36), die door een dwarslaesie niet meer kan lopen, test samen met een studententeam van de TU Delft een nieuwe versie van een exoskelet (robotpak). Doel is om dit jaar Koen zonder krukken te laten lopen.
Zijn blik is geconcentreerd. Koen verplaatst zich van zijn rolstoel naar het exoskelet naast hem op een stoel en klikt zichzelf vast. Hij staat op en gaat lopen. Het pak is zwaar, zo’n veertig kilo. ‘Het is zeker inspannend; het voelt als fietsen op een eenwieler zonder stuur en pedalen.’
Bijna wekelijks is Koen hier, in Delft, op de campus van de technische universiteit. Daar werkt een team van studenten een jaar lang aan een nieuw exoskelet. Met dit robotpak kan iemand met een dwarslaesie weer opstaan en lopen. ‘Het is een ingenieus harnas met camera’s die de omgeving scannen. Ik draag het pak en bestuur het, maar moet ook meebewegen met elke stap. Mijn functietitel, piloot, vind ik daarom wel goed passen. Dit is het derde jaar dat ik piloot ben van het robotpak. Inmiddels weet ik best wat van de techniek ervan. Elk jaar wordt hier een nieuw skelet gebouwd dat slimmer en lichter is.’
Met het exoskelet maakte Koen kennis na zijn revalidatie in de Maartenskliniek in Nijmegen. Bij een bedrijfsongeval liep hij negen jaar geleden een dwarslaesie op; een omgezaagde boom kwam op hem terecht. ‘Ik kan alles weer, alleen lopen niet’, zegt hij nuchter. ‘Twee jaar na mijn ongeluk heb ik voor het eerst geoefend met het exoskelet. Zo ben ik ook bij project MARCH betrokken geraakt: de Maartenskliniek is een belangrijke partner en zorgt voor medische begeleiding.’
Het exoskelet biedt heel wat kansen voor mensen met een dwarslaesie: de bloedsomgang wordt gestimuleerd, je kunt spieren trainen, de kans op trombose en decubitus vermindert. En: je staat op ooghoogte. Dat wordt als heel waardevol ervaren. Bij project MARCH zet een team studenten hun studie een jaar stop om, als vrijwilliger, fulltime te werken, aan een nieuw exoskelet.
Vanaf scratch een nieuwe robot bouwen
De screening van teamleden is pittig. Teammanager Marilène Dortland (22) van project MARCH 8 vertelt: ‘In je aanmelding moet je ook je eigen leerdoel formuleren. Rekenen met krachten bijvoorbeeld. Data analyseren. Of soft skills ontwikkelen; leren werken in een team is een leerdoel op zich. Elk jaar bouwen we from scratch een hele nieuwe robot op. Natuurlijk met alle kennis van onze voorgangers. Inmiddels is er een hele community: allemaal kenners die we kunnen raadplegen. Het is heel mooi daar nu deel van uit te maken.’
De eerste jaren, MARCH 1 tot 5, lag de focus op deelnemen aan de Cybathlon in Zurich. Dat is een wedstrijd waarbij deelnemers met een beperking én technische hulmiddelen, het tegen elkaar opnemen. Koen deed tijdens de coronacrisis als piloot mee aan een kleinere variant. Hij vertelt: ‘Het mooie van deze wedstrijd is de stimulans, wereldwijd, om de techniek zo goed mogelijk te ontwikkelen. Dat vergroot immers de kans op winnen. Misschien doe ik wel weer mee aan de volgende Cybathlon in 2024, maar daarvoor zijn we nu niet aan het trainen.’
Mijlpaal: skelet zonder krukken
Want het doel voor dit jaar is het skelet te laten lopen zonder krukken. Marilène: ‘Ons doel is balans. Dat betekent dat het skelet zichzelf in evenwicht kan brengen. Een grote mijlpaal, wereldwijd zou dit voor het eerst zijn, met grensverleggende technologie. De piloot zou dan allebei zijn handen kunnen gebruiken als hij rondloopt.’
Koen is een fantastische piloot, vindt ze. ‘Altijd bereid om vanuit de Betuwe hierheen te komen voor een meting of een test. Hij is nu voor het derde jaar bij ons. De wisselwerking met ons team is heel goed, zijn input is waardevol. Niemand weet beter dan de gebruiker – en de revalidatietherapeut van de Maartenskliniek – waaraan behoefte is bij een exoskelet.’
Lopen op oneffen terrein
Eerdere teams ontwikkelden een exoskelet dat kan lopen op oneffen ondergrond. Daarvoor werden meer camera’s toegevoegd die de omgeving scannen. ‘Dynamisch lopen was de focus van MARCH 6 en 7’, legt Marilène uit. ‘Koen kon daardoor voor het eerst naar buiten met het exoskelet; hij heeft de steentjes van Delft gevoeld, zeiden wij tegen elkaar. Het geestige is dat het voor 2024 ook een wedstrijdonderdeel is: oneffen terrein overwinnen met een exoskelet. Dat is dus al getackeld door het vorige MARCH-team.’
Het nieuwe prototype werkt nog niet, maar de studenten maken grote vorderingen. Er ligt een harde deadline: het exoskelet wordt op 21 juli tijdens een groot evenement gepresenteerd aan publiek. ‘Lopend, wat we voor ogen hebben. Binnenkort hebben we al de technische presentatie. Ook van een kleiner deelproject waaraan we werken: het aansturen van het exoskelet door hersengolven. Dat zijn we nu ook volop aan het testen, heel spannend nog.’
Geen focus op commercie
Zij doen in één jaar wat anders vijf jaar zou duren, denkt Marilène. ‘Omdat we ons totaal kunnen focussen op de techniek, niet op commercie, werkt het als een snelkookpan.’ Het team van 28 studenten is een afspiegeling van de universiteit: mechanical engineering, technische bestuurskunde, klinische technologie en electrical engineering. Marilène studeert industrieel ontwerpen. Het is een fantastisch team, zegt ze met nauwelijks verholen trots. ‘Het is een enorme ervaring. Én je ziet resultaat. Ik zeg wel es dat het een zegen is om hieraan mee te mogen werken.’
Auteur
Ilse Broers
Magazine Revalidatie Vooruit
Om de revalidatie en onze visie op de zorg van morgen beter te profileren en te positioneren hebben we een nieuw magazine gemaakt: Revalidatie Vooruit.
Aan het magazine hebben leden, patiënten, samenwerkingspartners en andere betrokkenen een bijdrage geleverd. Met het magazine willen we onze gezamenlijke bijdrage aan de zorg presenteren. De verschillende onderdelen van het magazine zijn geïnspireerd op de huidige resultaten en op de plannen en best practices uit ons transformatieplan en onze propositie. De artikelen gaan ook over initiatieven en samenwerkingsverbanden die laten zien hoe de zorg verbetert als de schotten verdwijnen. Natuurlijk hebben we ook enkele patiëntenverhalen opgenomen.
We hebben alle verhalen verzameld op een pagina, waar je ook een pdf kunt downloaden of gratis één of enkele exemplaren bestellen.
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Dit is waarom de Sint Maartenskliniek steeds meer operaties in eigen huis laat uitvoeren
Geertje kreeg na haar hersenletsel snel de juiste herstelzorg, maar dat is niet vanzelfsprekend
PULSE Racing wil mobiliteit en vitaliteit teruggeven aan mensen met een dwarslaesie
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Advance care planning in de revalidatiegeneeskunde
Anneke Welkamp geselecteerd voor presentatie op ESPRM in Slovenië
