Op de afdeling Neurorevalidatie van de Sint Maartenskliniek dragen studenten van de HAN University of Applied Sciences en studenten van ROC Nijmegen zorg voor acht klinische bedden. Er blijkt een enorme wervende kracht uit te gaan van dit initiatief, het Leer en Innovatie Team (LINT). ‘Misschien dat ik na mijn opleiding wel aan de slag ga als revalidatieverpleegkundige!’
‘Ah, nee, niet revalidatie!’ Die gedachte schoot zo’n twintig jaar geleden door het hoofd van Femke Donderwinkel, Academiemanager Verpleegkundig domein bij de HAN University of Applied Sciences. Ze zat in het laatste jaar van haar hbo-v-opleiding en kreeg te horen dat haar allerlaatste stage op een revalidatieafdeling zou zijn. ‘Ik zag daar nogal tegenop’, vertelt Femke. ‘Revalidatie, dat is toch met oude mensen en rolstoelen? Toch ben ik daar uiteindelijk meer dan tien jaar blijven hangen. Want pas tijdens mijn stage zag ik hoe divers revalidatie is. Al die disciplines die daar samenwerken! Dat zie je bijna nergens!’
Best Kept Secret
Femke legt gelijk het probleem bloot waarmee de revalidatie kampt: het is zelfs veel zorgprofessionals onduidelijk wat revalidatie nou precies inhoudt. Het beeld is verre van compleet. Pas als je er daadwerkelijk mee te maken krijgt – als revalidant of professional – raak je er enthousiast over. Het blijft zo een goed bewaard geheim. ‘Op onze hbo-v-opleiding komt de revalidatie alleen maar terug in sommige casuïstiek’, beaamt Femke. ‘Het gaat dan over een patiënt met een CVA of een dwarslaesie. Revalidatie is dan een van de schakels in de zorgketen. Maar er is niet zoiets als een lesblok Revalidatieverpleegkunde; we leiden generiek op. Dat het toch echt een heel mooi beroep is, ontdek je pas tijdens een stage. Het is dus met name aan de zorgorganisaties die revalidatie bieden om te zorgen voor stageplekken. Of om op een nóg intensievere manier de samenwerking aan te gaan met het onderwijs, zoals bij het LINT.’
Samenwerken is een must
Het LINT staat voor Leer en INnovatie Team en is een initiatief van de Sint Maartenskliniek, de HAN en ROC Nijmegen. ‘Het LINT past in ons strategische doel om in de regio onderwijs, onderzoek en praktijk te koppelen’, zegt Fon Zeegers, docent en coördinator Buitenschools (Interprofessioneel) Leren & Innoveren ten aanzien van opleidings/leerafdelingen bij de HAN. ‘Wil je uitdagingen als de arbeidsmarkttekorten en de toenemende complexiteit van de zorg aanpakken, dan kan dat alleen door samen te werken. Vandaar dat we optrekken met partners als de Maartenskliniek en ROC Nijmegen.’ ‘Dat gaat beslist verder dan: we sturen een stagiaire naar je toe’, voegt Femke toe. ‘We zijn van én met elkaar. En dat levert echt iets fantastisch op.’
LINT
Het LINT bestaat uit studenten van de HAN (van hbo-v, maar van andere opleidingen, zoals fysio en ergo), mbo-studenten, deeltijdstudenten, carrièreswitchers en statushouders die opgeleid worden tot verpleegkundigen. Zij runnen, onder supervisie van ervaren verpleegkundigen (werkbegeleiders), twintig weken lang acht bedden op de afdeling Neurorevalidatie. Op woensdag- en donderdagmiddag zijn er lesmiddagen, afwisselend verzorgd door de HAN en door ROC Nijmegen. Twee andere pijlers zijn innovatie en onderzoek. Femke: ‘Het innovatiebureau van de Maartenskliniek werkt hierbij nauw samen met onze lectoraten en onze innovatoren. We houden ons bijvoorbeeld bezig met fysiotherapeutische revalidatie, digitale ontwikkeling en multilevel leren, oftewel: hoe kunnen hbo-studenten en mbo-studenten samen optrekken in het leren. Onze studenten participeren in deze innovaties en doen zelf onderzoek naar verschillende facetten van de revalidatie. Vierdejaars studenten van hbo-v, fysio, ergo en logopedie pakken dan een onderzoek op en voeren dit uit bij de Maartenskliniek.’
Studenten op proefverlof
Treffend voorbeeld van onderzoek en innovatie is het zogeheten buddyproject. Dit project is door Lectoraat Neurorevalidatie van de HAN bedacht; studenten participeren hierin. Het project richt zich op de periode dat een revalidant weer naar huis mag. ‘Die gaat dan met proefverlof naar huis en wordt doorgaans een weekend lang volledig in de watten gelegd’, legt Fon uit. ‘Kinderen en kleinkinderen staan elk moment klaar met koffie, doen de boodschappen, et cetera. “Het ging harstikke goed”, krijgen we dan na het verlof te horen. Terwijl het proefverlof hét moment is om te kijken waar de revalidant tegenaan loopt als hij of zij weer thuis is en welke voorzieningen nodig zijn. Onze studenten kwamen met het idee om met de revalidant mee te gaan op proefverlof. Een gouden greep, want zij kunnen vanuit meerdere disciplines beoordelen wat goed is voor de revalidant. Inmiddels hebben meerdere revalidanten een groepje studentenbuddy’s over de vloer gehad bij hun proefverlof. De ervaringen zijn erg positief!’
We worden ook uitgedaagd kritisch te zijn en verbetervoorstellen te doen.
Student Rosa Liethof
Wederkerig leren
Het is met name de frisse blik van de studenten die leidt tot innovaties en verbeteringen als hierboven beschreven. ‘Het LINT heeft allerlei facetten om te komen tot samen te leren: studenten leren van elkaar en van professionals en die leren weer van onze studenten. Dat noemen we wederkerig leren’, vertelt Fon.
Student Rosa Liethof bevestigt dit. ‘Als iemand al jarenlang ergens werkt, zit hij of zij vaak in een bepaalde routine. Wij willen leren en stellen daarom kritische vragen: waarom doe je dit eigenlijk op deze manier? Waardoor onze begeleiders gaan nadenken over hun eigen handelen. Dat wordt in het LINT echt aangemoedigd. We worden ook uitgedaagd kritisch te zijn en verbetervoorstellen te doen.’
Prik in je bil
Een voorbeeld van wederkerig leren deed zich enkele maanden geleden voor. Een student keek mee hoe een werkbegeleider een injectie toediende in een spier en de naald vervolgens direct terugtrok om te controleren of er geen bloedvat geraakt was. Op de hbo-v-opleiding leer je dat dit zogeheten ‘aspireren’ alleen maar nodig is als je in de bil injecteert. De student kaartte dit aan. En dat leidde tot aanpassen van het protocol van de Maartenskliniek. ‘Zo zie je: met de voorstellen wordt ook echt wat gedaan’, haakt Femke in. ‘Dat is echt anders dan tijdens mijn opleiding. Onze ideeën belandden toen veelal in de la… Als je de revalidatie meer op de kaart wil zetten, sta dan open voor al die stagiaires. Niet: we gaan jullie eens even leren hoe het moet. Maar: jij komt hier leren, ik wil ook wat van jou leren. Als je die houding aanneemt, voelen studenten zich welkom en vinden het veld gelijk een stuk interessanter.’
Student Rosa is bijna klaar met haar opleiding en koos als laatste stage bewust voor revalidatie, want dat was zowat het enige dat nog niet aan bod was gekomen. Inmiddels is ze razend enthousiast, net als Femke twintig jaar geleden bij haar stage op een revalidatieafdeling. Na haar opleiding gaat Rosa eerst reizen. Maar daarna zou het zomaar kunnen dat ze aan de slag gaat bij een revalidatiecentrum of een ziekenhuis met een revalidatieafdeling. ‘Door de stage in de Sint Maartenskliniek is mijn interesse in dit werkveld zeker gewekt. Wat ik zo mooi vind, is dat je een patiënt langere tijd mag verzorgen. Je ziet iemand binnenkomen, draagt bij aan diens herstel en ziet hem of haar dan weer naar huis gaan. Je krijgt zo de kans om een band op te bouwen. Ook het samenwerken met andere disciplines vind ik mooi.’
Feestjes met aantrekkingskracht
‘Heel herkenbaar’, stelt Femke. ‘Je bouwt echt iets op met je patiënten. En de combinatie somatisch/cognitief maakt het heel complex, terwijl er toch allerlei verbeterstappen mogelijk zijn. Elke mijlpaal is een feestje dat je viert met de hele afdeling.’ ‘En dat is nou precies wat ook gebeurt in het LINT’, haakt Fon in. ‘Onze studenten maken deel uit van een community, voelen zich welkom én uitgedaagd om kritisch mee te denken. Dat leidt tot leergeluk. Niet voor niets is 80 procent van de mensen die de Maartenskliniek aanneemt oud-student. Dit is een zeer wervend initiatief!’
Auteur
Olaf van Tilburg
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Blogger Linda is nog lang niet uitgeschreven over het belang van de revalidatiesector
Bestuurslid Wouter raakte als jonge econoom besmet met het zorgvirus
Blogger Yvette geeft weer betekenis aan de levens van revalidanten
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Thuismeten van ziektebeloop bij motorneuronziekten
Intensieve neurorevalidatie bij patiënten met een langdurige bewustzijnsstoornis
