De Verandering: Deel 1
‘Een verandering vindt plaats omdat gewone mensen buitengewone dingen doen’, zei oud-president Barack Obama. Revalidatie Magazine brengt een ode aan ‘gewone’ revalidatieprofessionals die buitengewone dingen doen en zo een transformatie tot stand brengen. Van nieuwe therapieën en de omarming van nieuwe technologieën tot andere manieren van werken en organiseren. In deel 1 van de verhalenserie De Verandering: Libra Next Level, de organisatieverandering en het bijbehorende cultuurprogramma bij Libra Revalidatie & Audiologie in Eindhoven, Tilburg, Breda en Weert.
Ze had zo’n pijn, dat het voor haar eigenlijk onmogelijk was om weer naar school te gaan. De school, in de hoedanig van de mentor van het meisje, zag ook te veel beren op de weg. Haar arts, ergotherapeut, psycholoog en maatschappelijk werker hielden zich eerst, elk vanuit hun expertise, bezig met pijnbestrijding en het leren omgaan met die pijn. Maar de wil van het meisje om toch naar school te gaan was zo groot, dat de ergotherapeut besloot samen met haar die stap te maken. Na een goed gesprek met de mentor had deze meer begrip voor de situatie en zag nu vooral mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Daarna vertelde het meisje voor de klas waar zij last van heeft; de ergotherapeut vertelde hoe het komt dat het meisje sommige dingen niet kan doen en wat er nodig is om haar toch weer naar school te laten gaan. De twee stonden zij aan zij, als bondgenoten. Een tijdje na het schoolbezoek stuurde het meisje een bedankkaartje: ‘Zonder Libra was ik nooit zo veerkrachtig geworden’.
Meer dan een expert
De ergotherapeut uit dit praktijkverhaal is Sacha van Doremalen, werkzaam op de kinderafdeling van Libra Revalidatie en Audiologie. ‘Voor mij illustreert dit verhaal de reis die we op dit moment maken’, vertelt ze. ‘We zijn in ons centrum heel gespecialiseerd met een cliënt bezig, maar die is gebaat bij een bredere blik. Natuurlijk is het belangrijk dat ik bijvoorbeeld de handfunctie oefen. Maar de “klantreis” bestaat uit meer dan wat ik samen met de cliënt doe bij Libra. Misschien is er iets wat de cliënt wel veel belangrijker vindt. Ik ben ook niet de enige die zorg en ondersteuning kan bieden: er is een compleet netwerk rondom de cliënt. We moeten daarom meer als bondgenoot van de cliënt optrekken, niet alleen als expert. Het samen oprecht verkennen van de situatie die er is, is een kracht die past bij het bondgenoot zijn in de revalidatie. Vandaar dat “bondgenoot” één van kernwaarden – wellicht de belangrijkste – is van de nieuwe organisatie die we aan het neerzetten zijn.’
Er waren bij Libra meerdere aanleidingen om de organisatieverandering in te zetten. ‘Tijdens de coronapandemie merkten we dat onze vierlaagse organisatiestructuur niet flexibel genoeg was om snel veranderingen door te voeren’, vertelt Marie-Louise Vossen (scheidend RvB-voorzitter). ‘Ik liet een quickscan uitvoeren en kreeg naast veel moois – Libra is een prachtige organisatie met veel passie voor zorg; onze professionals hebben alles over voor hun cliënten – ook enkele aandachtspunten onder ogen. Waaronder de traagheid van onze organisatie. Hier wil iedereen meepraten en -beslissen. Tja, dan gaat het langzaam. Verder bleek een eerdere verandering, de invoering Planetree en zelfsturing, meer cynisme dan de verwachte positieve vibe te geven. Ik besloot het dus grondig aan te pakken: minder lagen, meer verantwoordelijkheid bij de medewerkers zelf, waarbij de sectoren Resultaat Verantwoordelijke Eenheden werden.’
Veranderbijbel
Het veranderen van een organisatiestructuur is het meest simpele wat je kunt doen, stelt Marie-Louise. ‘Je tekent iets uit, creëert draagvlak, gaat ermee langs de gremia, doet er een strik omheen en het is klaar. Maar dan begint het pas. Want om echt te veranderen heb je een goed doordachte nieuwe besturingsfilosofie nodig. Dat is de veranderbijbel, het kompas om een beweging in te zetten die zowel voor onze cliënten als voor onze medewerkers waarde toevoegt. Dat doen we aan de hand van kernwaarden – eigenschappen of drijfveren die laten zien waar een bedrijf of stichting voor staat en voor gaat. Dergelijke kernwaarden verzin je niet aan de tekentafel, want dan gaan ze nooit landen. Je moet ze samen, met medewerkers, cliënten en andere stakeholders, ontwikkelen. Pas dan gaan ze leven en groeien.’ Zodoende volgden er een reis naar het ‘next level’ van Libra. Een creatief proces waarin breed inspiratie opgedaan is binnen en buiten de revalidatiebranche, verbinding met de buitenwereld is gemaakt en waarin gezocht is naar de identiteit van Libra: wie willen we zijn en wat willen wij bereiken? De reis leidde tot vijf kernwaarden: het al vermelde Bondgenoot en daarnaast Lef, Inspirerend, Plezier en Scheppend, kortweg BLIPS.
Reis in plaats van een project
De kernwaarden passen perfect bij Libra, vindt ook Sacha, die al vanaf het begin bij de organisatieverandering Next Level betrokken is. ‘Al moeten ze nog wel landen in de organisatie. Dat is een groeiproces. Onze cliënten zullen er geen hinder van hebben. Sterker nog: we betrekken hen er volop bij. Het is eigenlijk een reis die we met z’n allen ondernemen, met als doel nog meer cliëntgerichte zorg en een breder perspectief.’ Marie-Louise: ‘Het grappige is ook wel dat de mensen die vanaf het begin betrokken zijn bij Next Level het als een reis zien, terwijl latere aanhakers eerst nog in een andere modus zitten en het ervaren als een project: wat worden we geacht te doen, hoeveel uren staan ervoor en wanneer moet dat gebeuren? Hier gaat het echter niet om de uren die je erin steekt, maar vooral om het maken van ruimte in je hoofd voor deze verandering. Laat het binnen komen en raak enthousiast om te willen en te kunnen veranderen!’
Paradijsvogels
Het is voor veel medewerkers zoeken naar balans tussen de twee werelden waarin zij zich door de verandering bevinden: de wereld van de reis, waarin vertrouwen, inspiratie en creativiteit centraal staan en het belangrijk is de vraag achter de vraag te achterhalen en buiten de lijntjes te kleuren. En de wereld van de afrekencultuur, de verantwoordingssystematiek, het sturen op risico’s en op outcome. Die laatste wereld mag niet de overhand krijgen, benadrukt Marie-Louise. ‘Want dan ben ik ervan overtuigd dat de problemen die we nu al hebben – verzuim, arbeidsmarktkrapte, de toenemende zorgvraag – alleen maar groter worden. Gelukkig is er bij Libra Next Level ruimte om inspiratie te zoeken. Zo zijn we met een groep onder begeleiding van een extern bureau op tweedaagse excursie geweest in Amsterdam. We zijn onder ander bij Only Friends, een sportclub voor kinderen met een beperking geweest en – jawel – een coffeeshop. Dat laatste was voor de meeste collega’s de allereerste keer en was aan het programma toegevoegd om te ervaren hoe het is om uit je comfortzone te stappen. We hebben veel paradijsvogels ontmoet die anders kijken naar de maatschappij en met die blik een enorme toegevoegde waarde hebben. Hartverwarmend en inspirerend. Zoiets geeft onze ingezette verandering en daaraan gekoppelde ambitie om bondgenoot te zijn een enorme boost!’
Auteur
Olaf van Tilburg
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Paralympische Spelen: ook de samenwerkende revalidatie- en sportartsen gaan voor goud
Vernieuwde aanpak voor revalidatie na IC-opname
Een app en ondersteuning geven patiënt Rob (73) de regie over de behandeling van ALS
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
De Pronkhoek
Netwerk Pijnrevalidatie Limburg
