Kun je met gerichte conditietraining tijdens de revalidatie de fitheid van mensen met een incomplete dwarslaesie beter behouden, ook als ze weer thuis zijn? Dat onderzoekt de Nijmeegse Sint Maartenskliniek in samenwerking met het Radboudumc. De deelnemende patiënten zijn alvast enthousiast.
Bij mensen met een incomplete dwarslaesie is het ruggenmerg wel beschadigd, maar niet helemaal door. Daardoor houden ze wel wat gevoel in hun onderlichaam en blijft het bijvoorbeeld mogelijk om hun benen te bewegen. Toch hebben ook zij een relatief grote kans om vroeg te overlijden, vertelt revalidatiearts Ilse van Nes van de Sint Maartenskliniek. ‘Hartproblemen en een verminderde longfunctie zijn de belangrijkste problemen, maar dat hangt vaak samen met de algemene conditie. Als patiënten na een revalidatie met looptraining de kliniek verlaten, kunnen ze vaak nog best veel. Maar thuis – zonder die mooie apparaten uit het loopexpertisecentrum – lukt dat dan al snel niet meer. Terwijl het juist daar belangrijk is om te blijven bewegen. Anders val je snel terug in conditie.’
Als patiënten na een revalidatie met looptraining de kliniek verlaten, kunnen ze vaak nog best veel. Maar thuis – zonder die mooie apparaten uit het loopexpertisecentrum – lukt dat dan al snel niet meer.
Revalidatiearts Ilse van Nes
Thuis blijven bewegen
Bij de Sint Maartenskliniek ontstond het idee dat gerichte conditietraining tijdens de revalidatie wellicht kan helpen om de conditie tijdens de revalidatie beter te behouden, waardoor het ook beter lukt om thuis te blijven bewegen.
Van Nes: ‘Met een betere conditie gaat lopen automatisch beter en kost het minder energie. Kun je thuis blijven lopen, dan gaat je kwaliteit van leven ook omhoog én behoud je je spierkracht, fitheid en longfunctie makkelijker. Zo is alles met elkaar verbonden. Het idee is dan ook om als iemand met een incomplete dwarslaesie de kliniek binnenkomt, zo snel mogelijk te beginnen met trainingen die aansluiten op het fitheidsniveau dat diegene dan heeft.’
Onderzoek en praktijk verbinden
Om uit te zoeken of dit idee in de praktijk echt werkt, diende de kliniek samen met het Radboudumc een aanvraag in voor financiering. De toekenning van die aanvraag was de start voor een hernieuwde samenwerking met de afdeling fysiologie van het Radboudumc (via professoren Maria Hopman en Dick Thijssen). Vanuit de Sint Maartenskliniek zelf is naast arts Van Nes onderzoeker Nelleke Langerak betrokken. De praktische uitvoering is in handen van een junioronderzoeker (Maxime van Oort), in samenwerking met de fysiotherapeuten, die helpen om de training in te passen in het revalidatietraject. Langerak: ‘Het mooiste vind ik dat we op deze manier een directe verbinding leggen tussen onderzoek en revalidatiepraktijk.’
Het mooiste vind ik dat we op deze manier een directe verbinding leggen tussen onderzoek en revalidatiepraktijk.
Onderzoeker Nelleke Langerak
Testen
Voor het onderzoek beginnen alle deelnemers met een zogeheten cardiopulmonale inspanningstest. Daarbij moeten ze flink aan de slag op een arm-ergometer, een fitnessapparaat waarop je ‘fietst’ met je armen. Ondertussen krijgen ze een mondkapje op en bepalen de onderzoekers met een ademgasanalyse onder meer hoeveel lucht ze per minuut inademen en hoeveel zuurstof ze daarmee opnemen.
Trainen
‘Aan de hand van deze test wordt bepaald welke inspanning de deelnemers maximaal kunnen leveren op de armergometer. Zo stellen we de startconditie van de deelnemers vast’, legt Langerak uit.
‘Vervolgens verdelen we ze willekeurig in twee groepen. De ene groep volgt de standaard loop- en fitnesstraining van het revalidatietraject (controlegroep). Bij de andere vervangen we trainingen door een hoog intensieve intervaltraining. We bouwen de trainingen in zes weken op en bepalen dan of er extra voortgang te zien is in vergelijking met de standaard training van de controlegroep.’
Enthousiaste deelnemers
De deelnemers die de hoog intensieve trainingen krijgen, trainen met korte intervallen op 80 tot 90 procent van hun eigen maximale belasting. ‘Dat gaat heel goed’, vertelt Van Nes. ‘Vooraf dachten we dat de oefeningen belastend zouden kunnen zijn voor schouders en romp, maar vooralsnog levert dat geen problemen op. De deelnemers vinden het leuk om te doen en zijn heel enthousiast. Ook andere mensen die ons bezig zien komen soms nieuwsgierig kijken en vragen wat we aan het doen zijn.’
Breder toepassen
De resultaten van het onderzoek laten nog op zich wachten, maar Langerak heeft goede hoop dat die positief zijn. ‘Dat we het in deze vroege fase toepassen op patiënten met een incomplete dwarslaesie is uniek, maar voor andere aandoeningen, zoals in de hartrevalidatie en revalidatie van ouderen, hebben mensen al mooie resultaten geboekt om fitheid te verbeteren met hoog intensieve intervaltraining. Ook wij delen onze resultaten sowieso met centra die vergelijkbare onderzoeken doen. En als blijkt dat deze trainingen in ons onderzoek en voor een grotere groep goed werken, gaan we ze zeker inzetten in onze eigen zorg. Dan willen we bovendien onderzoeken of we het breder kunnen gebruiken, bijvoorbeeld bij amputaties, beroertes en orthopedie. We zien veel mogelijkheden.’
Auteur
Herman Heringa
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Onderzoek: kan gerichte conditietraining mensen met dwarslaesie fit houden?
Geertje kreeg na haar hersenletsel snel de juiste herstelzorg, maar dat is niet vanzelfsprekend
Mensen met een dwarslaesie voelen zich thuis in het diepe geworpen
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Organisatie van zorg van grote invloed op ligduur van patiënten met een dwarslaesie
Oncologische dwarslaesie; protocollaire zorg of zorg op maat
