Studententeam PULSE Racing van de Vrije universiteit Amsterdam (VU) streeft ernaar om de mobiliteit en vitaliteit terug te geven aan mensen met een dwarslaesie. Het geheime ingrediënt: functionele elektrostimulatie (FES). FES maakt gebruik van de lichaamsfuncties die nog wel werken: de spieren en lokale zenuwen. Impulsen zorgen voor elektrische activatie van zenuwcellen die vervolgens weer zorgen voor spiercontractie. Fysieke activiteit is hierdoor weer mogelijk.
Gezondheidsvoordelen door FES cycling
Een dwarslaesie zorgt voor verschillende lichamelijke problemen. Naast het niet meer kunnen lopen en verminderde mobiliteit hebben mensen met een dwarslaesie ook een verminderde conditie, een verstoorde bloedsomloop en een grote kans op doorligwonden (decubitus). Dit heeft negatieve gevolgen voor de kwaliteit van leven en het persoonlijk welzijn. FES heeft een bewezen positieve invloed op de lichamelijke toestand van mensen met een dwarslaesie. De actieve bewegingen die FES veroorzaakt hebben positieve effecten op de conditie, doorbloeding en psychologische gesteldheid.
Actie potentiaal
Studententeam PULSE Racing van de Vrije universiteit Amsterdam (VU) gebruikt FES om mensen met een dwarslaesie weer te laten bewegen. Maar hoe kan het dan dat mensen met een dwarslaesie weer kunnen fietsen? De benen van de atleet worden namelijk niet passsief bewogen door hun benen simpelweg van buitenaf te bewegen. Het bijzondere is juist dat, ondanks de dwarslaesie, de beweging van de benen mogelijk wordt gemaakt door middel van eigen spierkracht. Hoe bijzonder is dat! Hoe werkt dat dan? Dat zit zo: het diagram hiernaast laat zien hoe energie in de vorm van elektriciteit nodig is om bepaalde ionkanalen van de zenuwcel open te zetten. Dit heet depolarisatie, oftewel het minder negatief worden van de membraanpotentiaal van cellen. Deze depolarisatie zorgt voor influx van natrium (Nna) de cel in. Deze influx van natriumionen zorgt uiteindelijk voor contractie van de spiervezels. Normaal gesproken wordt dit proces vanuit de hersenen aangestuurd. Mensen zonder dwarslaesie kunnen vrijwillig hun spieren aansturen. Bij een dwarslaesie is deze route onderbroken, maar de externe stimulus – FES – zorgt hier voor de aansturing en herstelt de stimulatie loop in de spieren. Zo kan er dus spiercontractie plaatsvinden.
Mijn doel is om aan mijn spieren te blijven werken voor een betere doorbloeding
Samen met studenten van verschillende studierichtingen aan de Vrije Universiteit is dit alweer de 6e editie van project PULSE Racing dat zich bezighoudt met het promoten van FES-cycling op events en het toepassen van FES-cycling tijdens trainingen. Twee keer in de week verschijnen de atleten van PULSE Racing op het PULSE lab op de VU om te trainen op de BerkelBike. De BerkelBike is een speciaal ontworpen fiets die geschikt is voor mensen met een dwarslaesie. Trainingen worden aangepast aan de persoonlijke doelen van de atleten. Fanatiekeling Mo (45) geniet al enkele jaren van de trainingen bij PULSE: ‘Mijn doel is om aan mijn spieren te blijven werken voor een betere doorbloeding. Ik ben vooral bij PULSE Racing vanwege de gezondheidsvoordelen die ik eruit haal’.
Wetenschappelijke publicatie Cybathlon
Amsterdammer en PULSE Racing atleet Peter (32) heeft zijn dwarslaesie opgelopen na een duik in het IJ. Hij traint al 2 jaar samen met PULSE Racing en wil graag bij PULSE de omtrek van zijn bovenbeenspieren vergroten. Daarnaast traint hij hard om 1200 meter op louter beenkracht te kunnen afleggen. 1200 meter is een pittige afstand om af te leggen op enkel elektrisch aangedreven spieren. Deze afstand is overigens ook de afstand van de vierjaarlijkse internationale Cybathlon. Dit is een internationale wedstrijd waarbij getalenteerde para-atleten met geavanceerde robotica strijden om de gouden plak. PULSE Racing is erg trots op de behaalde gouden medaille in 2020 van voormalig PULSE Racing atleet Sander Kroomen. Over de voorbereidingen naar dit event toe is recent een wetenschappelijk artikel gepubliceerd.
Sport verbroedert!
Onze atleten Mo en Peter sporten naast de training nog op andere plekken. PULSE Racing geeft hun een extra zetje en zorgt ervoor dat ze weer kunnen doen waar ze van houden: bewegen. De studenten van PULSE Racing leren veel van de atleten die inspireren vanwege hun onuitputtelijke motivatie en gedrevenheid. De samenwerking met Mo en Peter laat het team ook nadenken over vraagstukken als: “Hoe ga je om met tegenslagen?”, en, “Wat is de beste manier om als team samen te werken zijn onderdeel van project PULSE Racing?”
Visie voor aankomend jaar
Sinds 2017 streeft PULSE Racing ernaar om mobiliteit en vitaliteit terug te geven aan mensen met een dwarslaesie door een bijdrage te leveren aan de ontwikkelingen omtrent FES. Hierbij is het belangrijk dat we de toegankelijkheid van het trainen met FES in Nederland vergroten en voor grotere bekendheid zorgen. Ook willen wij een nieuw platform creëren voor competitief fietsen voor mensen met een dwarslaesie. Specifiek voor aankomend jaar willen we ons voorbereiden op de Cybathlon 2024. De voorbereidingen zijn al in volle gang! Zo maken we bijvoorbeeld gebruik van de Splitter, een nieuw type elektrode die de pulsaties meer verdeeld over de huid zodat de spieren minder snel uitgeput raken.
VU-ambassadeur prof. dr. Thomas Janssen over PULSE Racing: “Mooi om te zien hoe studenten vanuit verschillende studierichtingen samenwerken om de methode van FES-fietsen te verbeteren. Zo wordt er o.a. gekeken naar de manier van toedienen van de elektrostimulatie (techniek) en het trainen van de fietser (inspanningsfysiologie). En dat is belangrijk, omdat er nog veel onduidelijk is over hoe de prestatie het beste verbeterd kan worden en hoe de gezondheidseffecten geoptimaliseerd kunnen worden. Hoe meer we hier over te weten komen, hoe meer mensen met een dwarslaesie van deze methode kunnen profiteren.”
Meer weten? Bezoek de website van Pulse Racing, of lees het eerdere artikel van Revalidatie Magazine over het Pulse Racing team: ‘Road to cybathlon 2020‘ (2019)
Door: Anne van der Tuin namens het studententeam Pulse Racing
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Dit is waarom de Sint Maartenskliniek steeds meer operaties in eigen huis laat uitvoeren
Geertje kreeg na haar hersenletsel snel de juiste herstelzorg, maar dat is niet vanzelfsprekend
PULSE Racing wil mobiliteit en vitaliteit teruggeven aan mensen met een dwarslaesie
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Advance care planning in de revalidatiegeneeskunde
Anneke Welkamp geselecteerd voor presentatie op ESPRM in Slovenië
