Revalidanten zelf de regie geven bij hun behandeling. Revalidatiecentra zijn hier al goed in, maar toch vallen zorgverleners makkelijk terug omdat ze willen zórgen. Daarom startte Libra Revalidatie & Audiologie het project Van zorgen naar coachen. Ze wonnen er een Planetree Award mee.

Zelf regie voeren over je behandeling moet je léren, en daarbij heb je als revalidant coaching nodig. Libra besefte dat zorgverleners hierin moeten worden geschoold. Het leidde tot het project Van zorgen naar coachen. Alle behandelaars bij Libra krijgen een training van vier keer drie uur. Na afloop zien behandelaars beter hoe ze omgaan met revalidanten en welk effect dat heeft, vertelt Netty Oomens, teammanager en projectleider. ‘Je wilt het beste voor een patiënt en valt makkelijk terug in de zorgende rol. Je wordt zelf misschien ook gezien als expert van wie wordt verwácht dat je de dingen regelt. Of je staat als hulpverlener niet voldoende stil bij de nadelen van een gewenste gedragsverandering voor een revalidant. Of die heeft weinig zelfvertrouwen, waardoor je verantwoordelijkheid overneemt.’ 

Fasen

Centraal in de training, die is ontwikkeld met Fontys Hogescholen, staat het begeleiden van gedragsverandering. ‘Wanneer het leven een ommezwaai maakt door ziekte of beperkingen, moeten mensen zich aan een nieuwe situatie aanpassen. Oude gedragspatronen moeten doorbroken worden en dat is vaak een intensief proces, dat veel energie vraagt. Wij ontwikkelden een coaching- gedragsveranderingsmodel, waarin de fasen van deze gedragsverandering beschreven staan. Ook wat er in elke fase aandacht vraagt: van de revalidant, van diens naasten en van de professional.’ Het belangrijkste effect van de training, zegt Oomens, is een andere grondhouding. ‘Behandelaars beseffen dat ze hun zorginstinct moeten loslaten en dat ze moeten uitgaan van gelijkwaardigheid, samenwerking, respect voor de autonomie van de revalidant en het activeren van kennis die iemand zelf al heeft.’ Dat die andere houding bevalt blijkt uit positieve reacties van patiënten en professionals.

Beter aansluiten

Door coaching ontstaat meer ruimte voor wensen en hulpvragen. ‘Therapeuten sluiten beter aan bij het tempo van de revalidant, en kijken ook anders naar ‘lastige’ revalidanten. Want mensen nemen goede adviezen niet altijd over. Elke professional maakt dit mee.’ Hoe vaak dit gebeurt blijkt uit onderzoek van onderzoeksinstituut NIVEL: maar liefst de helft van alle Nederlanders kan niet goed omgaan met gezondheidsproblemen. Ze begrijpen dan bijvoorbeeld de uitleg van de dokter niet. Als voorbeeld uit de revalidatie noemt Netty Oomens weerstand bij het inzetten van een spalk of looprek. ‘De behandelaar weet dat het hulpmiddel de beste optie is, maar de revalidant accepteert dit nog niet goed. Een coachende behandelaar investeert dan geen tijd om iemand te overtuigen, maar last bijvoorbeeld een pauze in de behandeling in, om zo de revalidant gelegenheid te geven zélf te concluderen dat het hulpmiddel een goed idee is.’