Proefschriften
In dit artikel wordt aandacht gevraagd voor recente proefschriften op het gebied van cognitieve revalidatie: van determinanten van herstel, aandacht voor brein bij een aandoening die vooral bekend staat als spierziekte en voor een nieuwe behandeling voor een veel voorkomend probleem bij hersenaandoeningen.
Determinanten van herstel na licht traumatisch hersenletsel (dec. 2022)
Dr. Sandra Rakers
Promotoren: prof. dr. J.M. (Joke) Spikman, prof. dr. J. (Joukje) van der Naalt
Ieder jaar lopen zo’n 85.000 mensen in Nederland een traumatisch hersenletsel (THL) op waarbij het in ongeveer 85% van de gevallen gaat om een licht THL met een gunstige prognose. Er is echter een subgroep van 10-25% die langdurig klachten houdt. De vraag is hoe wij die patiënten tijdig kunnen herkennen en tijdig de juiste zorg kunnen bieden. Binnen een grote cohortstudie (Upfront) hebben wij onderzoek gedaan naar verschillen in herstelpatronen na een licht THL, waarin wij vermoeidheid in relatie tot angst-, depressie-, posttraumatische stressklachten en coping meenamen. Hierop vonden wij vier verschillende clusters van patiënten, waarbij twee clusters (45%) een ongunstig herstel hadden. Vroegtijdige kenmerken voor een ongunstig herstel na licht THL betreffen de aanwezigheid van een hoge mate van vermoeidheid, een sterke neiging tot passieve coping en, voor een subgroep van patiënten, een hoge mate van emotionele stressoren. Overwogen kan worden om bij patiënten met deze kenmerken tijdig neuropsychologische beoordeling plaats te laten vinden waarna behandeling op maat kan worden geboden (bijvoorbeeld psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie en/of graded exercise therapy).
De hersenen en myotone dystrofie type 1, hamer & aambeeld (okt. 2023)
Dr. Kees Okkersen
Promotor: prof. dr. B.G.M. (Baziel) van Engelen
Myotone dystrofie type 1 is een erfelijke multisysteemziekte waarbij ook de hersenen worden getroffen. Hersenbetrokkenheid bij myotone dystrofie type 1 kenmerkt zich door apathie, cognitieve stoornissen in vrijwel alle domeinen, leer- en gedragsstoornissen, affectieve stoornissen. De hersenbetrokkenheid van myotone dystrofie is een belangrijke determinant van kwaliteit van leven voor patiënten en hun naasten. Mijn proefschrift geeft een overzicht van de hersenbetrokkenheid bij myotone dystrofie type 1, exploreert mogelijke oorzaken hiervan. Daarnaast laat het zien dat cognitieve gedragstherapie, gericht op determinanten van kwaliteit van leven bij patiënten, kan leiden tot een verbetering van de gezondheidsstatus van patiënten.
De weg naar revalidatie in kaart gebracht: Compensatie als aanpak voor navigatieproblemen (jan. 2024)
Dr. Milan van der Kuil
Promotoren: prof. dr. I. (Ineke) van der Ham, prof. dr. J.M.A. (Anne) Visser-Meily, prof. dr. A.W.M. (Andrea) Evers
Een groot aantal mensen met niet-aangeboren hersenletsel ervaart problemen met navigatie. Ze hebben moeite om hun weg te vinden, raken vaak verdwaald, of ervaren angst om te verdwalen. Deze problemen kunnen een grote impact hebben op het dagelijks leven van deze patiënten. Dit promotieonderzoek richt zich op de ontwikkeling en validatie van een revalidatietherapie voor patiënten met navigatieproblemen. Het doel was om een gestandaardiseerde therapie te ontwikkelen, geschikt voor patiënten met uiteenlopende navigatieproblemen en cognitieve vaardigheden. De voorgestelde aanpak is gebaseerd op het compensatieprincipe: patiënten krijgen inzicht in hun eigen navigatievaardigheden en leren een passende navigatiestrategie aan te nemen. De therapie omvat psycho-educatie en het gebruik van een serious game die patiënten thuis kunnen gebruiken. In deze game worden virtuele omgevingen aangeboden waarin patiënten met alternatieve navigatiestrategieën kunnen oefenen. In dit proefschrift wordt aangetoond dat patiënten die deze revalidatietherapie gebruiken minder navigatieproblemen ervaren en hun zelf gestelde revalidatiedoelen behalen.