Workshop DCRM 2024
Maatschappelijke veranderingen vormen een voortdurende uitdaging voor de gezondheidszorg, zo ook voor de revalidatiegeneeskunde. Innovaties in medische technologie zorgen voor nieuwe behandelmogelijkheden, maar kunnen ook de zorgkosten verhogen en vereisen specialistische kennis en training. Dit, in combinatie met budgettaire beperkingen, zorgt voor spanningen in de financiering en organisatie van zorg. Daarnaast vragen vergrijzing en complexere zorgbehoeften om intensievere multidisciplinaire samenwerking. Kernvraag: hoe waarborgen we de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de (revalidatie)zorg in deze veranderende tijden?
Auteurs
V. (VERENA) SCHUURMANS
Projectcoördinator ProtheseAcademie, afdeling Revalidatiegeneeskunde, UMC Groningen
R.F. (ROOSMARIJN) GEERLINGS
Projectcoördinator Academische werkplaats HOMELAND, Fontys Hogescholen, Eindhoven
ProtheseAcademie
- V. (Verena) Schuurmans, projectcoördinator, afdeling Revalidatiegeneeskunde, UMC Groningen
- Prof. dr. C.K. (Corry) van der Sluis, projectleider, revalidatiearts, afdeling Revalidatiegeneeskunde, UMC Groningen
- Prof. dr. J.H.P (Han) Houdijk, projectleider, hoogleraar klinische bewegingswetenschappen, afdeling Bewegingswetenschappen, UMC Groningen
- Dr. A.H. (Aline) Vrieling, projectleider, revalidatiearts, afdeling Revalidatiegeneeskunde, UMC Groningen
Academische werkplaats HOMELAND
- R.F. (Roosmarijn) Geerlings, projectcoördinator, Fontys Hogescholen, Eindhoven
- Dr. J.J. (Jaap) van Netten, projectleider, bewegingswetenschapper, afdeling Revalidatiegeneeskunde, Amsterdam UMC
- Prof. dr. S.A. (Sicco) Bus, projectleider, bewegingswetenschapper, afdeling Revalidatiegeneeskunde, Amsterdam UMC
Academische werkplaatsen bieden een manier om op maatschappelijke veranderingen in te spelen. Dit zijn kennisnetwerken van partners uit praktijk, onderzoek, onderwijs en patiëntvertegenwoordiging (en/of eindgebruikers) die gezamenlijk onderzoeksvragen formuleren, onderzoek opzetten, en opgedane kennis delen en implementeren. Twee academische werkplaatsen die zich richten op mobiliteitshulpmiddelen binnen de revalidatiegeneeskunde zijn de Academische Werkplaats HOMELAND en de ProtheseAcademie. HOMELAND focust zich op het verbeteren van drukontlastende hulpmiddelen voor mensen met neuropathie, terwijl de ProtheseAcademie zich richt op het verbeteren van arm- en beenprothesegebruik in de thuissituatie. Beide werkplaatsen zijn gefinancierd door het ZonMw programma Goed Gebruik Hulpmiddelen voor de periode 2022-2028.
De eindgebruiker centraal
Een belangrijke kracht van academische werkplaatsen is de betrokkenheid van eindgebruikers. HOMELAND en de ProtheseAcademie hebben een panel van eindgebruikers met uiteen- lopende achtergronden. In overleg met de eindgebruikers worden relevante onderzoeksvragen geïdentificeerd en geprioriteerd.
Dankzij deze nauwe samenwerking kunnen academische werkplaatsen maatschappelijke veranderingen vroegtijdig signaleren en adresseren binnen het werkveld. Eindgebruikers worden daarnaast actief betrokken bij de uitvoering van het onderzoek, wat zorgt voor oplossingen die aansluiten bij hun behoeften. Dit verhoogt de relevantie en impact van de onderzoeksresultaten en is bovendien leerzaam voor de onderzoekers. Een voorbeeld is het project binnen de ProtheseAcademie dat zich richt op het verbeteren van het draagcomfort van prothesekokers. Hoewel dit onderwerp weinig aandacht krijgt in de literatuur, werd het door prothesegebruikers als zeer belangrijk beschouwd en daarom voor onderzoek geselecteerd.
De rol van het onderwijs
Daarnaast stimuleren academische werkplaatsen innovatie en implementatie door onderzoek te koppelen aan de praktijk en het onderwijs, op MBO-, HBO- en universitair niveau. Hiervoor zijn specifieke praktijkgerichte projecten opgezet, die zich op het snijvlak van wetenschap en praktijk bevinden. Deze projecten worden (deels) uitgevoerd door studenten in samenwerking met professionals. De samenwerking maakt het mogelijk om de innovatieve oplossingen die studenten bedenken meteen uit te proberen in de praktijk. Zo hebben studenten medische informatiekunde en technische geneeskunde bij HOMELAND een begin gemaakt met een duurzaamheidsanalyse van orthopedische schoenen, total contact casts en walkers. Hierdoor wordt niet alleen de klinische effectiviteit in kaart gebracht, maar ook de impact op het milieu en de omgeving. Dit kan leiden tot meer duurzame hulpmiddelen en weloverwogen keuzes. Door de betrokkenheid van alle stakeholders kunnen academische werkplaatsen nieuwe inzichten en vaardigheden snel en effectief overdragen aan het werkveld, waardoor de praktijk beter wordt uitgerust om in te spelen op maatschappelijke veranderingen. Bovendien worden studenten, de toekomstige (zorg)professionals, betrokken, waardoor zij na hun studie beter voorbereid zijn op de uitdagingen in hun werkveld en openstaan voor innovatie.
Samenwerking tussen stakeholders
Tot slot versterken academische werkplaatsen multidisciplinaire samenwerking, wat essentieel is in de huidige tijd. Maatschappelijke veranderingen vragen om een geïntegreerde benadering van disciplines. Binnen academische werkplaatsen worden onderzoekers, zorgprofessionals, bedrijven en eindgebruikers samengebracht.
Revalidatieartsen zijn cruciaal binnen HOMELAND en de ProtheseAcademie door hun centrale rol in het voorschrijfproces van aangepast schoeisel of arm- en beenprothesen. Ze adviseren gebruikers over de keuze en het gebruik van deze hulpmiddelen. Dit maakt hen de aangewezen personen om een bijdrage te leveren aan de acceptatie en integratie van nieuwe innovaties die worden ontwikkeld door de academische werkplaatsen.
De uitdagingen van academische werkplaatsen
Hoewel academische werkplaatsen veel voordelen bieden, kennen ze ook enkele uitdagingen. Ondanks de inspanningen kunnen ze aansluiting met de bredere gebruikersgroep missen, bijvoorbeeld als de geselecteerde eindgebruikers niet representatief zijn voor de populatie, of wanneer hun behoeften niet overeenkomen met de mogelijkheden van de academische werkplaats. Een andere uitdaging is de kloof tussen onderzoek en praktijk. Hoewel academische werkplaatsen deze kloof proberen te overbruggen, blijft het lastig om resultaten snel om te zetten in oplossingen door barrières als regelgeving, vergoedingen, organisatieweerstand en beperkte middelen voor implementatie. Tot slot is de coördinatie tussen stakeholders complex en tijdrovend, met uitdagingen door uiteenlopende verwachtingen en communicatiestijlen. Een coördinator is nodig om deze samenwerkingen te faciliteren, wat ook voor een financieringsuitdaging zorgt. De ProtheseAcademie en HOMELAND worden tijdelijk gefinancierd door subsidie, en de financiering na afloop is onzeker. Toekomstige onderzoeksgelden van subsidieverstrekkers of andere financieringsbronnen zouden ons inziens ingezet moeten worden om het voortbestaan van academische werkplaatsen te garanderen. Op die manier kunnen we de vruchten blijven plukken van deze waardevolle samenwerkingsverbanden.
Conclusie
Ondanks de uitdagingen bieden academische werkplaatsen, zoals HOMELAND en de ProtheseAcademie, een waardevol platform om maatschappelijke veranderingen in de gezondheidszorg aan te pakken. Ze bevorderen innovatie en implementatie door nauwe samenwerking tussen onderzoekers, onderwijsinstellingen, zorgprofessionals en eindgebruikers. De betrokkenheid van eindgebruikers maakt het onderzoek relevanter en impactvoller. Het waarborgen van continue financiering en een representatieve betrokkenheid van eindgebruikers zijn daarbij cruciaal voor het succes.
HOMELAND en ProtheseAcademie
Ontdek meer over de academische werkplaatsen HOMELAND en de ProtheseAcademie en hoe u kunt bijdragen via:
Gerelateerde artikelen NTR
Revalidatiegeneeskunde leefstijlvol?
‘Voor veel patiënten zijn revalidatiespecialisten de belangrijkste’
Een relationeel-contextueel kader voor lijden en behandelen in de geneeskunde?
Een bijsluiter van de (revalidatie)geneeskunde, op weg naar een rijkere geneeskunde
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Paralympische Spelen: ook de samenwerkende revalidatie- en sportartsen gaan voor goud
Geïntegreerde revalidatiezorg in Friesland
Vernieuwde aanpak voor revalidatie na IC-opname
