Rapporteren is te leren!
Als revalidatiearts kunt u gevraagd wordt een expertise te schrijven op verzoek van de rechtbank, een advocaat, een verzekeringsmaatschappij of van meerdere partijen. U ontvangt een dik dossier; het opstellen van een expertiserapport is meestal geen dagelijks
werk. Hoe zo’n probleem aan te pakken? Wat zijn de belangrijkste valkuilen om
rekening mee te houden? Dit artikel presenteert een kort overzicht.
Auteur
DR. M. (MINNE) HEEG
Orthopedisch chirurg
In de eerste plaats is het van belang dat u zich realiseert in welk kader de expertise aan u gevraagd wordt. Lees de vraagstelling zorgvuldig en blader door de stukken om een beeld te krijgen van de problematiek. Er zijn twee verschillende juridische kaders, waarbij elk kader weer onderverdeeld is in geheel ander type expertises.
Civiel rechterlijk kader: Hieronder vallen expertises in het kader van arbeidsongeschiktheid, wettelijke aansprakelijkheid, medische aansprakelijkheid en ongevallenverzekeringen.
- Bij arbeidsongeschiktheid gaat het uitsluitend om het vaststellen van beperkingen.
- Bij een expertise in het kader van een ongeval, gaat het uitsluitend om het vaststellen van het medisch causaal verband tussen het ongeval en de fysieke of psychische schade die daaruit voortvloeit. Deze wordt vervolgens uitgedrukt in een zogenaamd percentage functionele impairment volgens de AMA guides (American Medical Association). Alhoewel deze guides heel overzichtelijk zijn, is het niet zo eenvoudig om als beginnend expert hierin een weg te vinden.
- Bij een wettelijke aansprakelijkheid expertise gaat het ook om het vaststellen van het medisch causaal verband tussen letsel en ongeval. Bij de beoordeling dient rekening te worden gehouden met eventueel aanwezig pre-existente afwijkingen en beperkingen. Als expert stelt u een percentage impairment en beperkingen vast. In feite worden er twee situaties gevraagd te beschrijven: 1) wat is de situatie met ongeval en 2) wat zou de situatie geweest zijn zonder het ongeval. Het verschil in deze twee situaties is dan de feitelijke schade. Bij het opstellen van een rapport is het heel belangrijk dat u zich deze verschillen met en zonder ongeval realiseert en vervolgens zorgvuldig beschrijft. Pre-existente problematiek maakt de beoordeling extra complex, omdat vrijwel nooit gedocumenteerd staat hoe de cliënt functioneerde vlak voor het ongeval. Toch wordt van u gevraagd daar een beargumenteerde mening over te presenteren.
- Bij medische aansprakelijkheid gaat het om de vraag of een ziekte of letsel het gevolg is van eventueel onzorgvuldig medisch handelen. De rapportage is dan vooral bedoeld om vast te stellen of er onzorgvuldig is gehandeld en wat de consequenties zijn, veroorzaakt door dit onzorgvuldig handelen.
Bestuursrechtelijk kader: Hieronder vallen expertises in het kader van de sociale zekerheid, het ambtenarenrecht of de uitvoering wegenverkeerswet.
Voorwaarden die aan de deskundigen en het rapport worden gesteld
Een heel deskundig arts is niet per definitie een deskundig medisch expert. Van de expert wordt gevraagd om zijn kennis en ervaring op heldere en inzichtelijke wijze te presenteren op een volstrekt neutrale wijze. Uiteindelijk gaan allerlei partijen, zoals een jurist, verzekeringsarts, medisch adviseur van de verzekeraar, of de rechter met uw rapport aan de slag. De expert baseert de feiten op basis van wetenschappelijke argumenten, is zorgvuldig in de beschrijving en analyse en dient de gebruikte bronnen te kunnen benoemen. De argumentatie is toetsbaar en consistent in de overwegingen die tot een bepaalde conclusie leiden. Een rapport moet relevant en zodanig beknopt zijn zodat het ook voor niet-medici bruikbaar is. Klachten die door de cliënt aan een ongeval worden toegerekend, moeten niet zomaar zonder onderbouwing worden overgenomen in uw rapport. Wanneer u vindt dat er essentiële gegevens ontbreken kunt u die met machtiging van betrokkene opvragen, maar u moet wel expliciet vermelden welke informatie u dan heeft ontvangen, zodat alle partijen daar kennis van kunnen nemen. Ook is het van belang dat u binnen de grenzen van uw deskundigheid blijft en geen uitspraken doet buiten uw vakgebied.
‘Een deskundig arts is niet
per definitie een deskundig
medisch expert’
Welke procedurele stappen moet u volgen voor het uitbrengen van een expertise?
Uw medische expertise heeft een uitdrukkelijk juridisch kader en het is essentieel dat u daarvan goed op de hoogte bent. Meestal is dat kader helder aangegeven bij de vraagstelling die u toegezonden krijgt, maar dat is helaas niet altijd het geval. Cliënt heeft altijd recht op inzage van het rapport en heeft de mogelijkheid om zogenaamde feitelijke onjuistheden te kunnen corrigeren. Bij sommige expertises (wettelijke aansprakelijkheid en medische aansprakelijkheid) bestaat daarnaast het blokkeringsrecht: het recht dat cliënt heeft om als eerste het rapport te kunnen beoordelen en om te beslissen of het rapport aan derden ter beschikking gesteld mag worden. Als het rapport niet geblokkeerd wordt, mag het met eventuele wijzigingen aan de aanvragende partijen in conceptfase worden aangeboden. Zolang niet expliciet duidelijk is dat betrokkene het rapport wel of niet blokkeert, mag u niets met het rapport doen! Al deze juridische stappen, bedoelt om de cliënt te beschermen zijn ook tuchtrechtelijk essentieel. Ook al heeft u geen behandelrelatie met cliënt in het kader van de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), toch kunt u als arts tuchtrechtelijk veroordeeld worden bij het niet juist toepassen van de juridische regels! Daarnaast bestaan er allerlei strikte regels voor uitvoering van een expertise door een assistent en het gebruik van een tolk.
Rapporteren is te leren!
Ook al lijkt het complex en onoverzichtelijk, het schrijven van een expertise is boeiend, geeft een geheel andere kijk op het werk en brengt soms onverwachte, waardevolle inzichten met zich mee die u bij uw eigen patiënten weer kan gebruiken. Maar het belangrijkste is: het is heel goed te leren! In 2009 is de NVMSR (Nederlandse Vereniging voor Medisch Specialistische Rapportages) opgericht door een aantal wetenschappelijke verenigingen. Er wordt nauw samengewerkt met het NRGD (Nederlands Register voor Gerechtelijk Deskundigen) en jaarlijks worden masterclasses voor specialisten gegeven, waarin u zeer uitgebreid de achtergrondkennis en informatie over expertises wordt bijgebracht (www.nvmsr.nl).
Daarnaast is er online veel informatie beschikbaar zoals in de leidraad Medische deskundigen in bestuursrechtelijke zaken, te downloaden via www.Rechtspraak.nl.
Gerelateerde artikelen NTR
’Niemand heeft de intentie om schade te berokkenen’
Ieder geschil is een kans om het beter te doen
Een klacht is géén cadeautje!
Veilig Incident Melden (VIM) voor verbeteren van kwaliteit zorg
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
‘Het is een soort YouTube, maar dan voor de zorg’
‘Dat ene plan is echt belangrijk’
Verantwoord declareren
