22 februari 2022

PROF. DR. J.M.A. (ANNE) VISSER-MEILY
Revalidatiearts en onderzoeker, Afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap en Sport, UMC Utrecht

De medisch specialist wordt behandelaar, coach én adviseur van de patiënt. Zo schetst de Federatie Medisch Specialisten het toekomstig zorgsysteem voor 2025. Revalidatiegeneeskunde sluit goed aan bij dit toekomst beeld. We richten ons op de gevolgen van de aandoening en kijken samen met de patiënt hoe hij met de aandoening zo zelfstandig mogelijk kan wonen, werken en deelnemen aan sociale leven. Met onze integrale visie op gezondheid zoeken we naar mogelijkheden om patiënt te helpen zich aan te passen aan het leven met een blijvende aandoening. Hoe dit zal gaan hangt samen met de aandoening, echter nog meer met persoonlijke en externe factoren. De patiënt heeft vaak meer mogelijkheden om deze factoren te beïnvloeden, dan het beïnvloeden van de aandoening zelf. En wij, revalidatieartsen, kunnen hen daar bij helpen door vragen te stellen, te duiden en uitleg te geven. Zo zijn we de coach en adviseur van de patiënt.

Aanpassen aan een blijvende aandoening lukt echter niet iedereen even goed. Adequate psychische zorg kan mensen helpen bij het omgaan met hun ziekte. Gelukkig zijn er steeds meer psychologische behandelmogelijkheden ontwikkeld en onderzocht. Deze interventies zijn beschreven in het nieuwe ‘Handboek Psychologische interventies bij somatische aandoeningen’, verschenen in 2020.

Het boek is geschreven voor psychologen, artsen, verpleegkundig specialisten, paramedici, maatschappelijk werkenden, geestelijk verzorgenden, eigenlijk voor iedereen die te maken heeft met de adaptieve opgaven van mensen met een chronisch ziekte.

Het boek is ingedeeld in 2 delen. In het eerste deel worden aspecten van ziek zijn beschreven en de rol van de zorgverleners bij deze aspecten. Voorbeelden zijn: vermoeidheid, slaap, pijn, gezonde leefstijl/stress, rol van controle, preoccupatie met lichamelijke klachten, emotie regulatie. Ook sociale aspecten worden beschreven: impact van ziekte op de naasten, intimiteit en seksualiteit, culturele diversiteit, levensloop met uitleg over verschillen van ziek zijn voor kinderen en bij ouderen.

Handboek psychologische interventies bij somatische aandoeningen

Auteurs: Grieteke Pool, Robbert Sanderman, Frederike Heuvel en Adelita V. Ranchor
Uitgeverij: Koninklijke van Gorcum Bv
Druk: 2de druk, verschenen oktober 2020
Pagina’s: 480
EAN: 9789023255314

Alle hoofdstukken worden verduidelijkt met voor revalidatieartsen heel herkenbare casuïstiek. Deel 1 wordt afgesloten met een hoofdstuk over specifieke interventies. Er wordt uitleg gegeven waarom de nieuwe vormen van cognitieve gedragstherapie zo goed kunnen helpen bij klachten en beperkingen die blijvend zijn. Deze interventies richten zich op acceptatie, mindfulness, waarden en compassie en versterken van de veerkracht. Ook andere interventies zoals oplossingsgerichte, psychomotorische en muziek/beeldende therapie en ehealth worden toegelicht. In deel 2 worden ziektebeelden beschreven in relatie tot psychologische gevolgen en interventies: cardiovasculaire aandoeningen, DM, longziekten, kanker, RA, huidaandoeningen, darmziekten, nierziekten, neurologische aandoeningen, multimorbiditeit en erfelijke aandoeningen

Dit boek is voor een ieder die naast een goede medicus ook een goede coach wilt zijn een aanrader! Patienten en naasten helpen om in hun kracht te komen is een uitdaging en nadrukkelijk een (leuk) aspect van ons werk. Hoe duidelijker wij over persoonlijke factoren communiceren hoe beter de uitkomsten zullen zijn voor de patiënt.

Dit boek is ook prima te gebruiken in de opleiding tot revalidatie- arts. Als we zorg op maat willen geven zal er veel meer aandacht moeten gaan naar de persoonlijke factoren en hoe deze factoren in te zetten voor betere uitkomsten. Aangezien de persoonlijk factoren een van de knoppen is waar we aan kunnen draaien bij de revalidatiebehandeling lijkt me psychologische kenmerken en interventies een eigen basiscursus waard!