Vertrouwen komt te voet…

In Perspectief

49 jaar geleden begon ik mijn medische loopbaan als huisarts in een middelgrote gemeente. Ik had een praktijk van 2.500 patiënten, in die tijd vrij klein; de meesten waren ziekenfonds verzekerd. Af en toe maakte je een afspraak met de medisch adviseur van het ziekenfonds, of hij met jou. We bespraken soms probleemgevallen, soms anekdotes, altijd met de neuzen dezelfde kant op. En dikwijls kwam aan het eind van het gesprek de borrel, meestal jonge klare, op tafel. Het gesprek verliep op basis van vol vertrouwen. En dit vertrouwen was impliciet!

Hoe anders was de sfeer een tiental jaren later. Ik begon toen te werken in een klein revalidatiecentrum dat naderhand is opgegaan in een groter geheel. Er bleek een onaangename relatie te bestaan met de lokale zorg-verzekeraar. Maar gelukkig kon geleidelijk het vertrouwen hersteld worden na intensief maandelijks overleg – en soms vaker – van onze staf met de medisch adviseur. En jarenlang is dit vertrouwen niet geschaad.

Het zorglandschap veranderde; de grote zorgverzekeraars maakten steeds meer de dienst uit. Maar nog steeds kon op basis van vertrouwen lokaal worden samengewerkt, over contracten onderhandeld en contracten afgesloten.

Ondertussen verandert de cultuur. Een cultuur van wantrouwen. Van verzekerde zorg kan alleen maar sprake zijn als je je aan de regels houdt; regels op basis van wetenschappelijk onderbouwde behandelkaders, richtlijnen, protocollen en vooral, eenzijdig opgelegde verplichtingen. Weliswaar deels terecht maar deze cultuurverandering betekent wel het einde van het impliciete vertrouwen; vertrouwen dat je moet verdienen om aan te tonen dat medisch specialistische revalidatie op het juiste moment de meest passende zorg is. En er is sectorbreed een grimmige sfeer ontstaan, waar vooral de zelfstandige behandelcentra ernstige last van ondervinden. Van een aantal diagnosegroepen wordt door sommige grote verzekeraars het wetenschappelijk bewijs in twijfel getrokken of wordt een stepped care keurslijf opgedrongen. Alsof de verzekeraar bepaalt hoe ziek de patiënt is! Gelukkig is er weer wat lucht gekomen nu het Zorginstituut Nederland de chronische pijnrevalidatie onder voorwaarden als medisch specialistische revalidatie heeft bestempeld. Dit geldt nog niet voor bijvoorbeeld medische specialistische oncologische revalidatie. Hier zullen we nog krachtig aan moeten trekken!

Zal het ooit nog lukken het impliciet vertrouwen te herwinnen?

Nog geen tien jaar geleden overlegde ik met de medisch adviseur van zorgverzekeraar DSW, wijlen collega Dirk Pons, over het opzetten van een programma oncologische revalidatie – toen nog in de kinderschoenen – in ons ziekenhuis. Dat overleg vond in een prettige sfeer plaats op basis van impliciet onderling vertrouwen. DSW was bereid het project in opzet te financieren. Het kan dus wel: op basis van vertrouwen samenwerken met de zorgverzekeraar. Zorg er echter voor dat ze je kennen, investeer daarin! Maak bijvoorbeeld als jonge klare een kennismakingsafspraak met de medisch adviseur van de representerende zorgverzekeraar, liefst fysiek of anders telefonisch. De regels zullen er niet door veranderen, maar aan vertrouwen heb jij gewonnen!